Cho người một con đường để đi

Đối nhân xử thế
  Những Đức Tính Cần Rèn Luyện

  “Chân lý có nghĩa là cả hai bên cùng có lợi” đây tuy là ngạn ngữ của Tây Phương nhưng thật ra người Trung Quốc từ xưa cũng đã hiểu được ý nghĩa này. Có thể minh chứng một vụ án nổi tiếng: “Thả Tào Tháo ở Hoa Dung Đạo” trong Tam Quốc Diễn Nghĩa.

Ảnh minh họa

  Quan Vũ chấp nhận tha chết cho Tào Tháo ở Hoa Dung Đạo để báo đáp ân tình trước kia, chấp nhận làm trái với quân lệnh tức là bằng lòng bị rơi đầu. Đó là việc làm chưa tương xứng với đại cuộc, còn mang nặng tình cảm. Nhưng vấn đề ở chỗ là Gia Cát lượng đa mưu, thừa biết Quan Vũ và Tào Tháo có mối giao tình, thừa biết Quan Vũ là người có ơn phải trả nhưng vẫn cứ hạ lệnh bắt sống Tào Tháo thật là một việc khiến người ta hoài nghi. Từ trận Xích Bích của Chu Du, Tào Tháo hoàn toàn thất bại là không còn nghi ngờ gì nữa. Lưu Bị là liên quân của Tôn Quyền, đương nhiên là phải trợ giúp tấn công. Nhưng bấy giờ Lưu Bị không có đất để lập thân nên không có tư cách để nói chuyện. Vì vậy muốn có vị thế để lên tiếng “Tranh hùng” thì việc cần phải giành lấy đất đai mới là ưu tiên hàng đầu.

  Cho nên, nếu như Tào Tháo chết đi thì liên quân Tôn, Lưu sẽ không còn giá trị nhiều. Ngược lại còn trở thành đối thủ của nhau để tranh cướp Kinh Châu. Căn cứ theo tình hình lúc ấy, so sánh lực lượng thì rõ ràng Tôn Quyền mạnh hơn Lưu Bị rất nhiều. Nếu như để Tôn Quyền cướp đi Kinh Châu thì Lưu bị sẽ không còn đất, sẽ mất đi chỗ dựa và khi đó kế sách Gia Cát Lượng cũng trở thành bong bóng. Vì vậy phải có một biện pháp vừa giữ được mối quan hệ liên quân Tôn, Lưu và vừa có thể chiếm được Kinh Châu.

Biện pháp này cũng chính là để cho Tào Tháo tiếp tục sống. Vừa cho Quan Vũ trả hết ân tình, vừa tạo ra được mối đe dọa cho Tôn Quyền. Tôn Quyền suy nghĩ từ phương diện an toàn cho mình không thể không bỏ kế hoạch tranh cướp Kinh Châu mà phải củng cố liên quân với Lưu Bị. Như vậy hai nhà Tôn Lưu sẽ tránh được giao chiến. Trước kia Lưu Bị lấy danh nghĩa lập nên nhà Hán diệt trừ Tào Tháo để lập nghiệp, nay lại không giết Tào Tháo tất nhiên sẽ đánh mất lòng tin, huống hồ Lưu Bị và Tôn Quyền đã thề ước cùng xuất binh đánh Tào. Tôn Quyền trong trận Xích Bích đã bỏ ra rất nhiều công sức. Lưu Bị đã không ra tay đương nhiên sẽ gặp khó khăn. Vì vậy Gia Cát Lượng cho Trương Phi, Triệu Vân đi mai phục ở hai chỗ chặn đánh các thuyền của Tào Tháo. Lưu Phong, Thôi Trúc, Thôi Phương đợi bại quân đến cướp vũ khí, lại để cho Lưu Kỳ không hiểu rõ được mưu đồ của Gia Cát Lượng.

Sau khi sắp xếp Gia Cát Lượng mới nhân cơ hội bằng lòng cho Quan Vũ nhận nhiệm vụ chặn đánh Tào Tháo ở Hoa Dung Đạo. Để quân tướng không phát giác ra là có ý thả tào Tháo về phương Bắc, Gia Cát Lượng cố ý để Quan Vũ hạ lệnh không bắt Tào Tháo không được. Lưu Bị rất hiểu Quan Vũ, tự nhiên không nén nổi cơn nghi với cách làm của Gia Cát Lượng, nói ngay : "Quan Đệ trọng tình, nếu như Tào Tháo đi đường Hoa Dung, e rằng sẽ thả ra mất"". Gia Cát Lượng đành phải nói rõ ý định thật của mình cho Lưu Bị biết ""Tào Tháo không thể chết, để giữ tình người, để cho Vân Trường làm là hay hơn cả""

Chỉ  con đường sáng cho người để đi

  Rõ ràng phương sách “Cho người một con đường đề đi” khác hẳn với phương sách “Đừng dồn hổ vào đường cùng”. Bởi vì “Dồn hổ vào đường cùng” chỉ là sợ nó quay lại dùng sức phản ứng, khi đó mình sẽ tổn thất nặng nề thêm. Còn “cho người một con đường đề đi” là nhắm mục đích cao rộng hơn nhiều. Nếu như một người thất thế, không bị Ta dồn vào đường cùng thì sẽ cảm ơn biết bao nhiêu. Nếu Ta lại chỉ cho họ một con đường sống sót thì còn “Ân Nghĩa” hơn nữa. Suốt đời họ không thể quên và đó chính là người tâm phục ta nhất. Càng có nhiều người được ta “Chỉ đường” Ta càng thêm “Bạn bớt thù” và thuần thục trong nghệ thuật Đắc Nhân Tâm.